Hepimizin etrafında mutlaka bir ergen vardır. Ergenlik dönemi deyince akla genelde ebeveyn ile ergenin çatışması gelir. Peki nedir bu dönem? Ayrıntılı olarak ele alalım.
Ergenlik, biyolojik olarak çocuğun fiziksel ve cinsel yönden gelişmesi dönemidir. Gelişim evrenseldir. Dünyanın neresinde olursanız olun, bu dönem muhakkak yaşanacaktır.
Stanley Hall (ergen psikolojisinin babası olarak bilinir.) bu dönemi ‘stres ve fırtına’ dönemi olarak adlandırır. Bu görüşe göre de ergenlik stresli ve çalkantılı bir dönemdir. Bir an uçarı olan çocuk diğer an depresif bir moda bürünebilir. Bunun anlayışla karşılanması gerektiğini vurgular. Bu duygusal dalgalanmaların ise 20’li yaşlara kadar süreceğini dile getirir.
Arnoid Gessel ise genlerin, ergenlerin davranışsal özelliklerini ve gelişimsel niteliklerini etkilediğini dile getirir. Her bir çocuğun eşsiz olduğunu ve gelişimde bireysel farklar olduğunu söyler. Ayrıca ergenlerin gelişiminin düzenli olduğunu değil spiral olarak da devam ettiğini dile getirir. Yani farklı yaşlarda, önceki yaşlardaki davranışlarına dönebilir. Örneğin maç izleyen birinin kendini tutamayıp çığlık atması gibi.
Ergenlik dönemi Piaget’in ise soyut işlemler dönemine denk gelir. Soyut işlemler dönemi 11 yaş ve üzerini kapsayıp, çocuğun artık soyut olayları kafasında kurma becerisini kapsar. Önceleri her şeyi somut olarak öğrenirken, ergen artık soyut olarak anlatılan olayları daha iyi kavrayabilecektir. Bunlar işin kuramsal kısmı.
Peki genel olarak ergenlik dönemi nedir?
Ergenlik döneminde çocuk artık yetişkinliğe doğru bir yola girmiştir. Artık kendi bağımsızlığını elde etmek ister. Çocuğun henüz kendine yetemeyeceğini düşünüp müdahale eden ebeveyn ise, bu konularda ergenle sürekli zıt düşen ve onunla çatışan bir konumdadır.
Ergen için genelde bu dönemde en önemli konumdaki kişiler arkadaşlarıdır. Bu dönemde yeni gruplara üye olurlar. Kendi cinsiyetinin özelliklerini keşfeder ve karşı cins ile etkileşime girmeye başlar. Arkadaşları ile kendini daha değerli bir birey olarak görebilir. Kendine ait sorumlulukları keşfeder. Problemlerini artık ailesi ile değil arkadaşları ile çözmeye başlarlar.
Aileler, artık çocuğun büyüdüğünü ve bağımsızlaştığını kabul etmelidir. Ebeveynler kuralları net bir şekilde koyarsa ergen de o kurallar içinde davranacaktır. Aile, çocuğa karşı tutarlı olmalıdır. Bir gün artık çocuk olmadığını dile getirirken diğer gün ise bir çocuk gibi onu korumaya çalışmamalıdır. Çocuğun artık bir birey olduğu kabul edilmelidir. Çocuklarla her konuda zıtlaşılmamalıdır. Sürekli zıtlaşmak, her istediğine yok demek aile içinde huzursuzluklar başlatacaktır.
Çocuğunuza güvenin. Onun artık bir şeyleri başaracağına inanın. Arkadaşları konusunda baskı oluşturmayın. Kendinin anlamasını bekleyin. Eğer gerçekten canınızı sıkan bir durumsa bunu çocuğunuza uygun bir dille anlatın. Kızmadan ve bağırmadan. Çocuk, siz ona mantıklı yaklaştıkça mantıklı davranacaktır. Çocuğunuza karşı dürüst olun. Bu aşamada sevginizi görmesi de çok önemlidir.
Unutmayın ki, bu dönem sürekli değildir. Sakin kalın ve çocuğunuzun zaman zaman yalnız kalma ihtiyacına saygı gösterin. Kavga sonrasında sakinleşmesi için onu bir süre bırakın. Sakinleştiğinde o, size gelecektir.
Yazar: Mısra Kara
