Her bireyin doğuştan getirdiği bazı mizaç özellikleri vardır. Mutlu, neşeli, kızgın, zor mizaçlı, dışa dönük, içe kapanıklık gibi mizaçlar vardır. Her birey tek ve biriciktir. Bu yüzden her mizaç türü anlayışla karşılanmalıdır.

Bir çocuk, dışarıdaki uyarıcılara az tepki veriyorsa ya da hiç vermiyorsa, insanlarla ilişki ve göz teması kurmaktan kaçınıyorsa, yeni bir ortama girdiğinde zor adapte oluyorsa ve genelde işlerini yalnız yapmayı seçiyorsa bunlar içe kapanıklık belirtileri olabilir. Bu mizaca sahip çocuklar, hemen harekete geçmez, önce etrafında olup bitenleri sessizce izler ve daha sonra o ortama alışınca konuşmaya başlar. Bu çocukların ortama ayak uydurmasını sabırla beklemeliyiz. Çocuk yeni bir ortama girdiğinde önce orayı tanıması için fırsat vermeliyiz. Eğer gideceği ortamın nasıl bir yer olduğunu bilmiyorsa daha çok içe kapanabilir ve uyum sağlamakta güçlük çeker.

İçe kapanıklığın sebepleri neler olabilir?

• Çocuk evde sürekli ‘hayır’ kelimesini duyuyorsa, gireceği ortamda da engelleneceğini düşünebilir.
• Ebeveynin çocuk ile ilişkisi çok iyi değilse bu çocuk sevilmediğini düşünerek içe kapanabilir.
• Evde şiddet gören bir çocuk dışarda da şiddet göreceğinden korkarak sessiz kalabilir.
• Aile içinde ona söz hakkı verilmiyorsa, otoriter- baskıcı bir tutum varsa yine bu çocuk içe kapanık olabilir.

Peki bu mizaca sahip çocuklarla neler yapılmalı?

Çocuğu kesinlikle içe kapanık olarak etiketlendirmeyin. Bu çocuk hayat boyu bu etiket ile gezer ve kendine güveni olsa bile ben zaten böyleyim düşüncesi ile yeni ortamlara girmez.
Eve çocuğunuzla yaşıt arkadaşını çağırın ve onunla sohbet etmesini izleyin. Bir sohbete nasıl başladığını gözlemleyin.

Çocuğa, yaş grubuna uygun sorumluluklar verilmelidir. Kendini ifade etmesi sağlanmalıdır. Okul öncesi dönem çocuğunun içe kapanıklık belirtileri varsa, ona evin içinde ufak işler verebilirsiniz. Her gün çiçekleri sulayabilir. Sofraya, bardak, kaşık gibi ufak eşyaları taşımasına izin verebilirsiniz. İlkokula başlayan çocuklara da beslenme çantasını kendisinin hazırlaması için fırsat vermelisiniz. Böylelikle çocukta sorumluluk bilinci oluşacaktır.

Çocuk güzel işler başardığında onu destekleyin ve işini çok güzel yaptığını dile getirin. Böylelikle motive olan çocuk kendini daha iyi hissedecek ve kendine güveni gelecektir.
Çocuğunuzu kurslara ve/veya kulüplere yazdırın. Orada okul dışında yeni arkadaşlar edinecek ve utangaçlığını üzerinden atacaktır.

Okul öncesi kurumuna yeni başlayacaksa ve çekiniyorsa, ona, orada yeni arkadaşlar edineceğini ve çok güzel bilgiler öğreneceğini dile getirin. Orada oyuncaklar ve oyun saatleri olduğunu, öğretmenin belirlediği saatlerde oyunlar oynayacağını dile getirebilirsiniz.

Bütün bunları yaparken sakin kalın ve çocuğunuzun yanında olduğunuzu ve onu hep çok sevdiğinizi dile getirin.

Yazar: Mısra Kara